આ 4 ભાઈઓએ 50 હજારની લોન લઈને શરૂ કર્યું સાયકલ બનાવવાનું અને બનાવી વિશ્વની સૌથી મોટી હીરો સાઈકલ કંપની… જાણો કંપનીનો ઇતિહાસ
વાત કરીએ તો એ જમાનો પણ અદ્ભુત હતો જ્યારે બાળકો સારા મિત્રો, બહાર ફરવા જવાના બહાના, મેદાનમાં રમાતી ગેમ્સ, કોમિક્સ અને મોબાઈલ ફોન, આઈપેડ, તમામ પ્રકારની ગેમ્સ અને આધુનિક ઉપકરણોને બદલે આવી બધી વસ્તુઓ. આ સારા બાળપણના લક્ષણો હતા. આ બધી વસ્તુઓમાંથી, એક નામ ચક્રમાંથી આવે છે. જન્મદિવસની ભેટ સમાન સાયકલને લઈને વર્ગમાં સારા માર્કસ મેળવવાની લાલચ પણ રહેતી. આ તે સમય હતો જ્યારે એક મહાન સાયકલ એ બાળકનું સૌથી મોટું સ્વપ્ન હતું. ચડ્યા વિના સાઇકલ ચલાવવાથી શરૂ થયેલી સફર કાતર વડે પૂરી થતી અને પછી સાડી પર બેસીને જતી.
આમ આ પછી, સ્ટંટનો તબક્કો શરૂ થયો. કોણ હાથ છોડીને સાયકલ ચલાવી શકે અને કોણ આંખો બંધ કરી શકે. અમારા બાળપણને સુંદર બનાવનાર આ સાઈકલનું પણ એક ખાસ નામ હતું જેણે અમારી સાઈકલની ઈચ્છા પૂરી કરી અને સાઈકલની સંખ્યા ઘટવા દીધી નહીં. આ નામ હતું હીરો સાયકલ. સાયકલ પર બેઠો છોકરો પણ પોતાને હીરો માનવા લાગતો હતો. આ વાર્તા પાકિસ્તાનના કમલિયાથી શરૂ થાય છે. અહીં રહેતા બહાદુર ચંદ મુંજાલ અને ઠાકુર દેવીના ઘરે એવા હીરોનો જન્મ થયો જેણે પછીથી હીરો સાયકલને સાઇકલનો સુપરહીરો બનાવ્યો. તેમને ચાર પુત્રો સત્યાનંદ મુંજાલ, ઓમપ્રકાશ મુંજાલ, બ્રીજમોહનલાલ મુંજાલ અને દયાનંદ મુંજાલ છે. બહાદુર ચંદ મુંજાલ અનાજની દુકાન ચલાવીને પરિવારનો ઉછેર કરતા હતા. જ્યારે સરકારે આદેશ આપ્યો કે દેશને બે ભાગમાં વહેંચવામાં આવી રહ્યો છે ત્યારે બધું બરાબર ચાલી રહ્યું હતું. પાકિસ્તાનમાં રહેતા હિંદુઓ અને શીખોને ભારત પાછા ફરવું પડ્યું.
આમ મુંજાલભાઈ ભાગલા પછી પંજાબના લુધિયાણામાં સ્થાયી થયા. અહીં આવ્યા પછી સૌથી મોટી સમસ્યા રોજગારની હતી. આ માટે મુંજાલ બંધુઓએ સાઈકલના પાર્ટસ શેરીઓ અને ફૂટપાથ પર વેચવાનું શરૂ કર્યું. કામ ધીમે-ધીમે સારી રીતે ચાલવા લાગ્યું, ત્યારબાદ મુંજાલ ભાઈઓએ સાયકલના પાર્ટસ જથ્થાબંધ ખરીદ-વેચાણને બદલે જાતે જ સાઈકલના પાર્ટ્સ બનાવવાનું વિચાર્યું. આ માટે તેણે 1956માં બેંકમાંથી 50 હજાર રૂપિયાની લોન લીધી અને લુધિયાણામાં સાઇકલના પાર્ટસ બનાવવાનું પોતાનું પહેલું યુનિટ સ્થાપ્યું. આમ હવે આ પછી હીરો સાઇકલ્સે એક દિવસમાં 25 સાઇકલ બનાવવાનું શરૂ કર્યું. મુંજાલ ભાઈઓ અને હીરો સાયકલના વાહનો ટ્રેક પર આવી ગયા હતા અને ધીમે ધીમે તેમની સાઈકલ બનાવવાની ઝડપ પણ વધવા લાગી હતી. તેમની પ્રગતિ માત્ર 10 વર્ષમાં દેખાઈ હતી. 1966 સુધી પહોંચીને, આ કંપનીએ વર્ષમાં એક લાખ સાયકલનું ઉત્પાદન કરવાનું શરૂ કર્યું.
આમ વાત કરીએ તો 1986 સુધીમાં, હીરો સાયકલ્સે દર વર્ષે 22 લાખથી વધુ સાયકલોનું ઉત્પાદન કરીને એક નવો ઈતિહાસ રચ્યો હતો. હીરો હવે વિશ્વની સૌથી મોટી સાયકલ નિર્માતા બની ગઈ હતી. તમે તેમની સફળતાનો અંદાજ એ વાત પરથી લગાવી શકો છો કે જે કંપની એક સમયે દિવસમાં 25 સાઈકલ બનાવતી હતી તેણે 1980ના દાયકામાં દરરોજ 19 હજાર સાઈકલનું ઉત્પાદન કરવાનું શરૂ કર્યું હતું. ના ઉત્પાદન સાથે વિશ્વની સૌથી મોટી સાયકલ કંપનીનો દરજ્જો હાંસલ કર્યો. હીરો સાયકલની સફળતા પાછળ મુંજાલ ભાઈઓની વિચારસરણીનો મોટો હાથ છે. જેમ જેમ કંપની વધતી ગઈ તેમ તેમ મુંજાલભાઈ તેમના ડીલરો, કામદારો અને ગ્રાહકોને સાથે લઈ ગયા. તમારા ફાયદાને ક્યારેય તેમની ઉપર ન રાખો. વર્ષ 1990 એક એવું વર્ષ હતું જ્યારે હીરોએ સાયકલ માર્કેટમાં અન્ય કંપનીઓને ઘણી પાછળ છોડી દીધી હતી.
આમ મુંજાલ ભાઈઓની વાત કરીએ તો મોટા ભાઈ દયાનંદ મુંજાલ 1960માં આ દુનિયાને અલવિદા કહી ગયા. તે જ સમયે, અન્ય ત્રણ ભાઈઓ એક વર્ષમાં મૃત્યુ પામ્યા. ઓમ પ્રકાશ મુંજાલનું 13 ઓગસ્ટ 2015ના રોજ, બ્રિજમોહન લાલ મુંજાલનું 1 નવેમ્બર 2015ના રોજ અને સત્યાનંદ મુંજાલનું 14 એપ્રિલ 2016ના રોજ અવસાન થયું હતું. હવે આ કંપની ઓમપ્રકાશ મુંજાલના પુત્ર
